RAP media

Γράφει η Παυλίνα Μπεχράκη

Ό ωραίος λόγος του Πλάτωνα, όλο το έργο του, έφθασε μετά από πολλούς αιώνες, πορείας πάνω στη γή του χρόνου, αθάνατο και αναλλοίωτο, ως τις μέρες μας, και όσο θα υπάρχει και ο άνθρωπος. Όλα του τα έργα είναι με τη μορφή διαλόγου, και η εμμονή αυτή στη διαλεκτική, χαρακτηρίζει όλο το έργο του εκτός από ένα την Απολογία του Σωκράτη.

-Μπαίνοντας στο θέμα μας, στο “ΠΕΡΙ ΕΡΩΤΟΣ” από το έργο του, “ΣΥΜΠΟΣΙΟ” θα πούμε πως σε αυτό το έργο του Πλάτωνα τό Συμπόσιο τό “περί έρωτος” έχει χαρακτηριστεί, το πιό ολοκληρωμένο θέμα. Τό “ΠΕΡΙ ΕΡΩΤΟΣ” μέσω τής διαλεκτικής ξετυλίγει, την υπέρτατη αυτή φιλοσοφία, ομορφιά της ζωής, επιθυμία, αξία, που εξασφαλίζει, την ευτυχία της ψυχής, και την άνοδό της, στη σφαίρα, του αληθινού και του ωραίου. Παραβρέθηκαν λοιπόν και συνεβρέθηκαν, επιφανείς, Αθηναίοι, καλεσμένοι, σε μιά θαυμάσια ατμόσφαιρα, όπως συνηθιζόταν, στην Αρχαία Ελλάδα, “τα Συμπόσια” στό σπίτι αυτή τη φορά, του Ποιητή Αγάθωνα, ο οποίος, μόλις είχε κερδίσει στους Τραγικούς αγώνες, με τη πρώτη του Τραγωδία, για να το γιορτάσει. Οί προσκεκλημένοι συνδετημόνες ΣΩΚΡΑΤΗΣ, ΑΓΑΘΩΝΑΣ, ΦΑΙΔΡΟΣ, ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ, ΕΡΙΜΑΧΟΣ, ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ ΑΛΚΙΒΙΑΔΗΣ αποφασίζουν, να μιλήσουν “ΠΕΡΙ ΕΡΩΤΟΣ” και να επαινέσουν, αυτή τη μεγάλη αξία, και επιθυμία του ανθρώπου, που δεν έχει εγκωμιαστεί, κατά πως του αξίζει, κατά την άποψή τους. Ό καθένας πήρε τον λόγο, επαινεί και φωτίζει, το θέμα, με μιά διαφορετική οπτική. Τελευταίος πήρε τον λόγο όπως σε όλα τα έργα του Πλάτωνα, ο Σωκράτης, από τον Αγάθωνα, από την άποψη του οποίου θα συμφώνησε ο Πλάτωνας, μιας και στην ουσία είναι ο δικός του λόγος. Μέ μικρά αποσπάσματα από το βιβλίο μου αγαπημένε μου αναγνώστη, θα αναφερθούμε, εν ολίγοις, σε αυτή εδώ τη γραφή, στον καθένα, αρχής γενομένης από τον Φαίδρο.

ΦΑΙΔΡΟΣ “Μεγάλος Θεός είναι ο Ερωτας, και θαυμαστός στους ανθρώπους. Είναι ο μεγαλύτερος σε ηλικία, από τους Θεούς, και αξίζει τιμές. Απόδειξη μάλιστα της αρχαιότητας, είναι, ότι οι γονείς του Έρωτα δεν υπάρχουν. Ό Ησίοδος λέει, ότι πρώτα υπήρξε το χάος, έπειτα η ευρύστερνος Γή, των πάντων βάσις κεφαλής, και αιωνία, και ο Έρωτας. Ό δέ Παρμενίων λέει “Πρώτιστον, ως προς τη γένεση, πάντων των Θεών, τον έρωτα συνέβαλε”

ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ “Ο Ερωτας δεν είναι ένας αν και θα ήταν το καλύτερο. Αφού λοιπόν δεν πρόκειται για έναν θα προσπαθήσω να ορίσω, ποιόν Έρωτα οφείλουμε να επαινέσουμε, και έπειτα να προβώσε έπαινο αντάξιο των Θεών. Γνωρίζουμε ότι η Αφροδίτη χωρίς Έρωτα, δεν υπάρχει. Εάν όμως υπήρχε μία Αφροδίτη, ένας θα ήταν και ο Έρωτας. Είναι όμως γνωστό ότι υπάρχουν δύο Αφροδίτες, η ΟΥΡΑΝΙΑ και η ΠΑΝΔΗΜΟΣ.. Ο Έρωτας, της Ουράνιας Αφροδίτης, είναι ουράνιος και πολύτιμος, σε άτομα και Πολιτείες, επειδή εξαναγκάζει, σε προσπάθεια, και φροντίδα, για την αρετή, και την ευτυχία των ανθρώπων. Ό Ερωτας της Πάνδημης, Αφροδίτης, είναι πάνδημος και αυτός, και επομένως, τυχαία τα έργα του. Είναι ο Ερωτας των φαύλων, που προτιμούν τα ανόητα, σκεπτόμενοι μόνο την απόλαυση, και αδιαφορώντας, για τον τρόπο, εξ αιτίας αυτού, τους συμβαίνει να πράττουν, ό,τι τύχειόμοια το αγαθό ,όπως και το αντίθετο”.

ΕΡΥΞΙΜΑΧΟΣ “Επειδή ο Παυσανίας, άν και άρχισε καλά τον λόγο του, και νομίζω ότι καλά έκανε, όσο αφορά τον Έρωτα ως διπλό, αλλά θεωρώ ότι επιβάλλεται να του συμπληρώσω, να πώ, πως ο Ερωτας, δεν υπάρχει μόνο στίς ψυχές των ανθρώπων, αλλά και μέσα σε άλλα πράγματα, με μιά λέξη, σε όλα τα όντα Ό Θεός αυτός, περιλαμβάνει όλα τα πράγματα, ανθρώπινα και θεία, και έχει κάθε δύναμη. Άλλά ο Ερωτας, που αποβλέπει στο αγαθό, και τη πραγματική ευτυχία των ανθρώπων, και που πραγματοποιείται με σωφροσύνη και δικαιοσύνη, σε σχέση με εμάς τους ονητούς, και τους Θεούς, προσφέρει κάθε ευτυχία καθιστώντας μας, ικανούς, να είμαστε φίλοι με τους Θεούς, τους πολύ ανώτερους από εμάς”.

ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ “Κι όμως Ερυστίμαχε, άρχισε ο Αριστοφάνης, εγώ, σκοπό έχω να μιλήσω κάπως αλλιώς, όχι όπως εσύ και ο Παυσανίας. Λοιπόν, εγώ νομίζω, ότι οι ανθρωποι, δεν έχουν αισθανθεί, καθόλου τη δύναμη του Ερωτα, γιατί, εάν την είχαν αισθανθεί, έπρεπε, να του κτίζουν, τεράστιους Ναούς, και Βωμούς, και να του προσφέρουν τις μεγαλύτερες θυσίες, ενώ έως τώρα, τίποτα, από όλα αυτά που έπρεπε να γίνουν δεν γίνονται. Καί εν τούτοις, Έρωτας, είναι ο πιό φιλάνθρωπος, από τους Θεούς, βοηθώντας τους ανθρώπους, γιατρεύοντας όλα τα κακά εκείνα, των οποίων η θεραπεία, θα επέφερε μεγάλη ευτυχία στο ανθρώπινο γένος”.

ΑΓΑΘΩΝ “Ο Θεός αυτός είναι Ποιητής τόσο σοφός, ώστε κάνει Ποιητές, και άλλους. Καί αυτός που ήταν πρίν εντελώς άμουσος, γίνεται Ποιητής, όταν τον καταλαμβάνει ο Ερωτας. Έχει δε γίνει λόγος, για τη σωφροσύνη, τη δικαιοσύνη, την ανδρεία, τη σοφία, αυτού του Θεού. Πρίν την εμφάνιση του Ερωτα, πολλά και δεινά συνέβαιναν, μεταξύ των ανθρώπων, και των Θεών. Όπως λέγεται βασίλευαν μόνο η ανάγκη, και η αταξία. Αλλά αφ’ ότου,ο Θεός αυτός γεννήθηκε από την Αγάπη, για το ωραίο, όλα έγιναν όμορφα. Μού έρχεται, δε και έμμετρα να πώ, ότι ,αυτός ο Θεός, είναι πρόξενος, Ειρήνης, στους ανθρώπους, γαλήνης σεις πελάγη και ανέμων νηνεμίας, και ύπνου αμέριμνου. Και πρώτα εγώ, θα σας εκθέσω πως νομίζω, ότι πρέπει να μιλήσω, για τον Ερωτα, και έπειτα θα μπώ, στο εγκώμιο του Ερωτα. Διότι, μου φαίνεται, ότι όλοι όσοι μίλησαν, ως τώρα, αντί να εγκωμιάσουν τον Θεό, περιορίστηκαν να καλοτυχίσουν τους ανθρώπους, για τα αγαθά που απολαμβάνουν, των οποίων, ο Θεός είναι αίτιος. Λέω λοιπόν εγώ, ότι, μολονότι ,όλοι οι Θεοί, είναι
ευτυχισμένοι, εν τούτοις ο Ερωτας, είναι ευτυχέστερους από όλους, μιας και είναι ο πιό όμορφος, και ο πιό καλός, και δεν συμφωνώ, με τον Φαίδρο, ότι ο Ερωτας είναι αρχαιότερος του Κρόνου, και του Ιαπετού. Από τη φύση του μισεί, κάθε μορφή γειρατιών, και ούτε τα πλησιάζει, αγαπώντας να βρίσκεται και να συναναστρέφεται, πάντα νέους. Καί αυτός είναι πάντα νέος και απαλός. Καί μάλιστα, τόσο απαλός, ώστε να υπάρξει ανάγκη, ενός Μεγάλου Ποιητή, σαν τον Ομηρο, για να παραστήσει, να πεί. “Τή γην δεν αγγίζει, αλλά εις των ανθρώπων τη κεφαλή πατεί”.

ΣΩΚΡΑΤΗΣ “Λοιπόν φίλτατε Αγάθωνα πιστεύω, ότι πολύ σωστά έθεσες, ως αρχή στον λόγο σου, ότι πρέπει πρώτα να αποδειχθεί, ποιός είναι ό Ερωτας, και έπειτα το έργο του. Ποιανού, Θεού Ερωτα, είναι ο Ερωτας, ή μήπως κανενός? Ρωτάω, όχι αν είναι κάποιας μητέρας, ή κάποιου πατέρα, γιατί θα ήταν γελοίο. Απάντησέ μου. Ό Ερωτας, είναι κάποιου ,ή κανενός? Βεβαιότατα είναι έρωτας κάποιου, είπε ο Σωκράτης στον Αγάθωνα, “κράτησέ το καλά στη μνήμη σου, και πές μου, ακόμα τούτο”. “Καί ποιό από τα δύο πρέπει να δεχθούμε? Ότι, έχοντας εκείνο το οποίο επιθυμεί, είναι έρωτας, ή όχι? Ότι μη έχοντάς το είναι έρωτας? Εύλογο είναι να δεχθούμε, μη έχοντάς το απαντάει ο Αγάθωνας. “Σκέψου καλύτερα Αγάθωνα, μήπως τα πράγματα, δεν είναι απλώς εύλογο, αλλά μήπως αναγκαστικά είναι έτσι. Δηλαδή, εκείνο που επιθυμεί, θέλει, εκείνο το οποίο στερείται.. Πως θα ήταν δυνατόν, να στερείται κάποιος εκείνο που έχει? Καί το να θέλει κανείς να του να του διατηρηθούν, και στο μέλλον, ότι έχει και στο παρόν, δεν αποτελεί έρωτα. Εκείνου που δεν έχει ακόμα στη διάθεσή του και ούτε το κατέχει δεν αποτελεί έρωτα? Καί αυτός λοιπόν και κάθε άλλος, που επιθυμεί, αυτό που δεν βρίσκεται στη διάθεσή του ,αυτό που δεν είναι παρόν, αυτό που δεν έχει, και το οποίο στερείται, αυτό δεν είναι που εξ αιτίας του, θα μπορούσε, να υπάρξει επιθυμία και έρωτας?”

Βεβαιότατα συμφώνησε ο Αγάθωνας. “Μού φαίνεται ότι είναι ευκολότερο να σας διηγηθώ, τα πράγματα, κατά τον τρόπο, που μου τα έλεγε, κάποτε, μια ξένη Μάντισσα, η Διοτίμα, ελέγχοντας τα όσα της έλεγα, γιατί και εγώ, πάνω κάτω, έλεγα σε αυτή, όσα και ο Αγάθωνας. Ότι δηλαδή, ο Ερωτας, είναι μεγάλος Θεός, και ότι είναι έρωτας, του ωραίου. Αυτή δε, με έλεγχε, αποδεικνύοντας μου, ότι κατά τα λεγόμενά μου, ο Ερωτας, δεν μπορούσε, να είναι ούτε ωραίος, ούτε αγαθός. Καί έγώ ρώτησα. “Τί θέλεις να πείς Διοτίμα?” Καί αυτή είπε. “Τί είναι αυτά που λές Σωκράτη? Δέν πρέπει να νομίζεις αναγκαστικά, πως ο΄τι δεν είναι ωραίο, είναι και άσχημο, και ό,τι μη αγαθό είναι κακό. Έτσι και για τον Ερωτα” Εν τούτοις παρατήρησα εγώ, όλοι συμφωνούν, ότι είναι μεγάλος Θεός. “Πές μου Σωκράτη, δεν νομίζεις, ότι όλοι οι Θεοί, είναι ευτυχισμένοι, και όμορφοι, και εσύ δεν είπες, ότι ο Ερωτας, επιθυμεί, τα ωραία και τα αγαθά που στερείται? Πως μπορεί λοιπόν να είναι Θεός, αυτός που στερείται τα αγαθά και τα ώραία?” Τότε είπα εγώ, “τί μπορεί να είναι ο Ερωτας? Θνητός?” Καί η Διοτίμα μου είπε. “Καθόλου. Είναι κάτι μεταξύ θνητού και Αθάνατου. -δαίμονας μεγάλος Σωκράτη. Διότι κάθε δαιμόνιο βρίσκεται κάπου στη μέση και των δυό συμπληρώνει το κενό, ώστε με τον ίδιο τρόπο το ίδιο το Σύμπαν, να συνδέεται με τον εαυτό του>Ή δύναμή του είναι μεγάλη, ώστε να μεταφέρει στους Θεούς, τα ανθρώπινα, και στους ανθρώπους τα Θεϊκά, τις παρακλήσεις, τις θυσίες, τις αμοιβές……………..

“Καί ποιός είναι ο πατέρας και η μητέρα του Ερωτα” Ρώτησε στη συνέχεια φίλε αναγνώστη, ο Σωκράτης τη Μάντισσα Διοτίμα. Μακροσκελέστατη ή απάντηση. Δέν μας μένει παρά να μάθουμε την απάντηση της επιγραμματικά σχεδόν για να πάρουμε μιά απάντηση, τι είναι τέλος πάντων αυτός Ερωτάς, δια στόματος, Μέγιστου Σοφού, μέσω του του Πλάτωνα. άν και ήταν υπέροχη, η διήγησή του και να την αναζητήσετε.

-Πατέρας του Ερωτα, είναι ο Πόρος, που στα γενέθλια της Αφροδίτης, ήπιε νέκταρ και μεθυσμένος βγήκε στον κήπο και καθώς τον πήρε ο ύπνος, η Πενία, πού ήταν έξω, και παρακολουθούσε με ζήλια το γλέντι, πλάγιασε μαζί του και γεννήθηκε αυτό το δαιμόνιο, που από τη φύση του Πατέρα του είναι ωραίος, αποβλέπει πάντα στο ωραίο, και είναι άφοβος, ορμητικός, ανδρείος, δεινός θηρευτής, μάγος, φιλόσοφος, ούτε θνητός ούτε αθάνατος. Του έλαχε όμως και ο κλήρος, να είναι πρώτα πάντα, φτωχός, και αντί για απαλός και ωραίος, να είναι ξηρός ζηλιάρης, μή σοφός, άπορος και αμαθής, από τη φύση της μητέρας του, μέχρι να αποκτήσει αυτό που επιθυμεί. Πότε πεθαίνει, πότε ανασταίνεται, πότε φτωχαίνει, πότε πλουτίζει, και πάντα βρίσκεται ανάμεσα στα δύο………………….

[Από το εικονιζόμενο βιβλίο μου]